Klasztor cystersów w Bierzwniku
Historia

Bierzwnik został założony jako filia opactwa cysterskiego w Kołbaczu. Proces fundacyjny trwał od 1280 do 1294 roku. Darowizny gruntów dokonywane przez szlachtę marchijską wspierały rozwój klasztoru, którego największy rozkwit gospodarczy przypada na czasy panowania Askańczyków, a więc do początku XIV wieku. Potem, aż do przejęcia Nowej Marchii przez Hohenzollernów w 1454 roku, dla mnichów nastały niespokojne czasy – np. w roku 1347 klasztor uległ spaleniu, a jego działalność została zawieszona aż do odbudowy w 1350 roku. Około roku 1539 w wyniku reformacji nastąpiła kasata klasztoru, a w 1546 zagospodarowano go jako elektorski majątek ziemski. W latach1690 i 1814 miały miejsce kolejne pożary, które uszkodziły zabudowania. Dalsze szkody przyniosła druga wojna światowa.
Architektura

Zbudowany na niewielkim wzniesieniu nad jeziorem Kuchta ceglany klasztor wykazuje podobieństwa architektoniczne z klasztorem macierzystym w Kołbaczu, natomiast ornamentyka wskazuje na pochodzenie z warsztatów budowlanej strzechy choryńskiej. Do dziś zachowały się części kościoła oraz dwóch skrzydeł klauzury: wschodniego i południowego. Wykopaliska archeologiczne odsłoniły kryptę w chórze kościoła, a także wiele elementów architektonicznych takich jak kanały wodne, system grzewczy czy studnię w wirydarzu oraz m.in. pozostałości młyna wodnego, pieców cegielnianego i wapienniczego oraz kuźni, świadczących o gospodarczej działalności cystersów. Odkryte piwnice skrzydła zachodniego zostały zrekonstruowane.